Μίκης Θεοδωράκης. Εγώ παραμένω ένας κομμουνιστής ουτοπικός.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΟ Θεοδωράκης λόγω των προοδευτικών του ιδεών καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομος στην Αθήνα χωρίς να σταματήσει την επαναστατική του δράση. Τελικά συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία στην αρχή στην Ικαρία και στη συνέχεια στο επονομαζόμενο στρατόπεδο θανάτου, τη Μακρόνησο. Τελικά αποφοιτά από το Ωδείο το 1950 με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα.
Το 1954 πηγαίνει με υποτροφία στο Παρίσι, όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει μουσική ανάλυση με τον Olivier Messiaen και διεύθυνση ορχήστρας με τον Eugène Bigot.
Η περίοδος 1954-1960 είναι μια εποχή έντονης δραστηριότητας για τον Θεοδωράκη στο χώρο της Ευρωπαϊκής μουσικής. Συνθέτει μουσική για το μπαλλέτο της Ludmila Tcherina, το Covent Garden, Stuttgart Ballet και επίσης για τον κινηματογράφο.
Το 1957 του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Schostakovitch για το έργο του, Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα.
Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. ΄Έχει ήδη μελοποιήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, που σηματοδοτεί την "στροφή" του προς το λαϊκό τραγούδι. Συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση μέσα στον ελληνικό λαό.
Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τα αριστουργήματα της συμφωνικής μουσικής.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η "Νεολαία Λαμπράκη", της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται Βουλευτής της ΕΔΑ.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνά στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για Αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου. Τον Μάιο του 1967 ιδρύει μαζί με άλλους την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της Δικτατορίας, το ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Μπουμπουλίνας, απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, νοσοκομείο, αποφυλάκιση και κατ΄οίκον περιορισμός, εκτόπιση με την οικογένεια στη Ζάτουνα Αρκαδίας, στρατόπεδο Ωρωπού. ΄Ολο αυτό το διάστημα συνθέτει συνεχώς. Πολλές από τα καινούρια έργα κατορθώνει με διάφορους τρόπους να τα στέλνει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται επικίνδυνα. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Προσωπικότητες, όπως ο Δημήτρης Σοστάκοβιτς, Arthur Miller, Laurence Olivier, Yves Montand κ.λ.π. δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και βρίσκεται στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Στο εξωτερικό αφιερώνει όλο το χρόνο του σε περιοδείες σ` όλο τον κόσμο με συναυλίες, συναντήσεις με αρχηγούς κρατών και προσωπικότητες, συνεντεύξεις, δηλώσεις για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Οι συναυλίες του γίνονται βήμα διαμαρτυρίας και διεκδίκησης και για τους άλλους λαούς που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα: Ισπανούς, Πορτογάλους, Ιρανούς, Κούρδους, Τούρκους, Χιλιανούς, Παλαιστίνιους.
Γιατί πεποίθησή του ήταν πάντα, ότι η δημοκρατία και η ελευθερία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης. Γιατί ο πόλεμος αποφεύγεται μόνο από ανθρώπους ελεύθερους, που μπορούν να ρυθμίσουν οι ίδιοι τις τύχες τους.
Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες. Συναντάται με τον τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Αλόν, που του ζητά να μεταφέρει μήνυμα στον Αραφάτ. Πραγματικά αμέσως μετά συναντάται με τον Αραφάτ, στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της Ισραηλινής Κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά. Από τότε συνέβη πολλές φορές να παίξει τον ρόλο του άτυπου πρεσβευτή μεταξύ των δύο πλευρών.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 1994 γιορτάσθηκε πανηγυρικά στο ΄Οσλο η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων παρουσία των Πέρες και Αραφάτ με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν που στο μεταξύ έχει γίνει "εθνικό τραγούδι" του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη που έγραψε ο Θεοδωράκης, ως αναγνώριση και της δικής του συμβολής στην υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή αυτή.
Επισκέπτεται επίσης την Αλγερία, Αίγυπτο, Τύνιδα, Λίβανο και Συρία προσπαθώντας να ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ αντιμαχομένων πλευρών.
Το 1974 με την πτώση της Δικτατορίας γυρίζει στην Ελλάδα. Συνθέτει πάντα μουσική. Δίνει πολλές συναυλίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Παράλληλα συμμετέχει στα κοινά είτε ως απλός πολίτης, είτε ως βουλευτής [1981-86 (παραίτηση) και 1989-92 (παραίτηση)] είτε ως Υπουργός Επικρατείας [1990-92 (παραίτηση)].
Το 1976 ιδρύει το Κίνημα ¨Πολιτισμός της Ειρήνης¨ και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα.
Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη.
Το 1986 γίνεται πραγματικότητα κάτι που από το 1970 ακόμα έχει υποστηρίξει σε συνεντεύξεις του: η δημιουργία επιτροπών ελληνοτουρκικής φιλίας στην Ελλάδα με πρόεδρο τον ίδιο και στην Τουρκία με τη συμμετοχή γνωστών πνευματικών ανθρώπων όπως ο Αζίζ Νεσίν, ο Γιασέρ Κεμάλ και ο Ζυλφύ Λιβανελί.
Ο Θεοδωράκης δίνει πολλές συναυλίες στην Τουρκία, που τις παρακολουθούν κυρίως νέοι με συνθήματα υπέρ της φιλίας μεταξύ των δύο λαών.
Αργότερα παίζει και πάλι το ρόλο του άτυπου πρεσβευτή ειρήνης, μεταφέροντας μηνύματα των ελλήνων πρωθυπουργών, του Α. Παπανδρέου και του Κ. Μητσοτάκη προς την τουρκική κυβέρνηση.
Επίσης το 1986 (μετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας.
Το 1988 διοργανώνονται με δική του πρωτοβουλία δύο συνέδρια για την ειρήνη στο Tübingen και στην Κολωνία. Συμμετέχουν πολιτικοί όπως ο Όσκαρ Λαφονταιν και ο Johannes Rau, φιλόσοφοι όπως ο Dürrenmatt, συγγραφείς, πολιτειολόγοι και καλλιτέχνες.
Εκεί έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τη θεωρία του για τον ελεύθερο χρόνο και τη σημασία του στη διαμόρφωση ελεύθερων ανθρώπων.
Το 1990 δίνει 36 συναυλίες σ΄ολη την Ευρώπη υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστείας. Συνεχίζει δίνοντας συναυλίες για την ηλιακή ενέργεια (υπό την αιγίδα της Εurosolar), κατά του αναλφαβητισμού, κατά των ναρκωτικών κ.λ.π.
Παράλληλα αγωνίζεται και για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε άλλες χώρες και κυρίως στις γειτονικές Αλβανία (που την επισκέπτεται και ως Υπουργός για τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας) και Τουρκία. Ως πρόεδρος Διεθνούς Επιτροπής στο Παρίσι καταβάλλει προσπάθειες για την απελευθέρωση των τούρκων ηγετών της αντιπολίτευσης Κουτλού και Σαργκίν που τελικά επιτυγχάνουν.
Προτείνει τη διοργάνωση Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ειρήνης στους Δελφούς και υποβάλλει στην κυβέρνηση σχέδιο για μια "Ολυμπιάδα του Πνεύματος".
Ιδρύει επιτροπή συμπαράστασης και βοήθειας προς τον Κουρδικό λαό.
Το 1993 αναλαμβάνει Γενικός Διευθυντής Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, όμως παραιτείται τον επόμενο χρόνο.
Σε περιοδεία του στην Αμερική και τον Καναδά το 1994 για την ενίσχυση Πολιτιστικού κέντρου των ομογενών, η Σύγκλητος του Québec υποδέχεται με ομόφωνο ψήφισμά της, με το οποίο τον τιμά για την προσφορά του στον πολιτισμό και τους αγώνες του για τον ΄Ανθρωπο.
Τα επόμενα χρόνια παρουσιάζονται οι όπερές του "Ηλέκτρα" (1995) και "Αντιγόνη" (1999) ενώ παράλληλα αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα στο εξωτερικό (Ευρώπη, Νότια Αφρική, Αμερική) και παίρνει δυναμικά θέση σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής (ελληνοτουρκική φιλία, σεισμοί, βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία, υπόθεση Οτσαλάν, πόλεμος στο Αφγανιστάν, πόλεμος στο Ιράκ κ.λπ.).
Το 2000 είναι υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης. Σύσσωμη η πολιτική και η πνευματική ηγεσία Ελλάδας και Κύπρου στηρίζει την υποψηφιότητα, ενώ στη Νορβηγία, στα γραφεία της Επιτροπής για το Νόμπελ φθάνουν συνεχώς επιστολές από όλα τα μέρη του κόσμου από προσωπικότητες, φορείς και απλούς ανθρώπους.
Το 2002 παρουσιάζεται η όπερά του "Λυσιστράτη", ένας αληθινός ύμνος στην Ειρήνη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε όλα τα είδη της μουσικής: όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, ορατόρια, μπαλλέτα, χορωδιακή εκκλησιαστική μουσική, μουσική για αρχαίο δράμα, για θέατρο, για κινηματογράφο, έντεχνο λαϊκό τραγούδι, μετασυμφωνικά έργα.
Επίσης έχει γράψει πολλά βιβλία, που έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες.
Κυριώτερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη
α) Κύκλοι τραγουδιών: Τα Παιδικά, Επιτάφιος, Επιφάνια, Πολιτεία Α΄,Β΄,Γ΄και Δ΄, Λιποτάκτες, Μικρές Κυκλάδες, Μαουτχάουζεν, Romancero Gitano, Θαλασσινά Φεγγάρια, Ο Ήλιος και ο Χρόνος, 12 Λαϊκά, Νύχτα Θανάτου, Αρκαδίες, Τα τραγούδια του Αγώνα, Τα τραγούδια του Ανδρέα, 18 Λιανοτράγουδα, Μπαλλάντες, Στην Ανατολή, Τα Λυρικά, Χαιρετισμοί, Επιβάτης, Ραντάρ, Διόνυσος, Φαίδρα, Καρυωτάκης, Τα πρόσωπα του ήλιου, Μνήμη της πέτρας, Ως αρχαίος άνεμος, Μήπως ζούμε σ΄άλλη χώρα;, Μια θάλασσα γεμάτη μουσική, Η Βεατρίκη στην οδό μηδέν, Ασίκικο Πουλάκη, Λυρικώτερα, Λυρικώτατα, Σερενάτες.
β) Μουσική για θέατρο: Το τραγούδι του νεκρού αδελφού, Ένας Όμηρος, Εχθρός Λαός, Προδομένος Λαός, Καποδίστριας, Χριστόφορος Κολόμβος, Περικλής, Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή, Το θεριό του Ταύρου, Μάκβεθ.
γ) Μουσική για Αρχαίο Δράμα: Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), Αντιγόνη, Ιππής, Λυσιστράτη, Προμηθεύς Δεσμώτης, Οιδίπους Τύραννος, Εκάβη, Ικέτιδες, Τρωάδες, Φοίνισσες, Αίας.
δ) Μουσική για κινηματογράφο: Ζορμπάς, Ζ, Σέρπικο, Ιφιγένεια, Ηλέκτρα, Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά, Σουτιέσκα (Τίτο), Μπιριμπί, Φαίδρα, Κατάσταση Πολιορκίας, Actas de Marusia.
ε) Ορατόρια: 'Αξιον Εστί, Μαργαρίτα, Επιφάνια Αβέρωφ, Κατάσταση Πολιορκίας, Πνευματικό Εμβατήριο, Requiem, Canto General, Θεία Λειτουργία, Λειτουργία για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο.
στ) Συμφωνικά και Μουσική Δωματίου: 1η, 2η, 3η 4η, 7η Συμφωνία, Κατά Σαδδουκαίων, Canto Olympico, Τρίο, Σεξτέτο, Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς, Ελληνική Αποκριά, Κύκλος, Σονατίνα για πιάνο, Σουίτα αρ. 1, 2 και 3, Σονατίνα αρ. 1 και αρ. 2 για βιολί και πιάνο, Οιδίπους Τύραννος, Κοντσέρτο για πιάνο, Ραψωδία για τσέλλο και ορχήστρα, Sinfonietta, Adagio.
ζ) Μπαλέτα: Οι Εραστές του Τερουέλ, Αντιγόνη, Ζορμπάς.
η) Όπερες: Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου), Μήδεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Λυσιστράτη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης, Κρητικός στην καταγωγή, γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1925 στη Χίο.
Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε σε διάφορες πόλεις της ελληνικής επαρχίας όπως στη Μυτιλήνη, Γιάννενα, Κεφαλλονιά, Πύργο, Πάτρα και κυρίως στην Τρίπολη.
Από τότε φάνηκε καθαρά, ότι η ζωή του θα μοιραζόταν ανάμεσα στη μουσική και στον αγώνα για τον Ανθρωπο.
Στην Τρίπολη, μόλις 17 ετών, δίνει την πρώτη του συναυλία παρουσιάζοντας το έργο του Κασσιανή και παίρνει μέρος στην αντίσταση κατά των κατακτητών. Στη μεγάλη διαδήλωση της 25ης Μαρτίου 1943 συλλαμβάνεται για πρώτη φορά από τους Ιταλούς και βασανίζεται.
Διαφεύγει στην Αθήνα, όπου οργανώνεται στο ΕΑΜ και αγωνίζεται κατά των Γερμανών κατακτητών. Συγχρόνως σπουδάζει στο Ωδείο Αθηνών με καθηγητή τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη. Μετά την απελευθέρωση ξεσπά ο εμφύλιος.
Ο Θεοδωράκης λόγω των προοδευτικών του ιδεών καταδιώκεται από τις αστυνομικές αρχές. Για ένα διάστημα ζει παράνομος στην Αθήνα χωρίς να σταματήσει την επαναστατική του δράση. Τελικά συλλαμβάνεται και στέλνεται εξορία στην αρχή στην Ικαρία και στη συνέχεια στο επονομαζόμενο στρατόπεδο θανάτου, τη Μακρόνησο. Τελικά αποφοιτά από το Ωδείο το 1950 με δίπλωμα στην αρμονία, αντίστιξη και φούγκα.
Το 1954 πηγαίνει με υποτροφία στο Παρίσι, όπου εγγράφεται στο Conservatoire και σπουδάζει μουσική ανάλυση με τον Olivier Messiaen και διεύθυνση ορχήστρας με τον Eugène Bigot.
Η περίοδος 1954-1960 είναι μια εποχή έντονης δραστηριότητας για τον Θεοδωράκη στο χώρο της Ευρωπαϊκής μουσικής. Συνθέτει μουσική για το μπαλλέτο της Ludmila Tcherina, το Covent Garden, Stuttgart Ballet και επίσης για τον κινηματογράφο.
Το 1957 του απονέμεται το πρώτο βραβείο του Φεστιβάλ της Μόσχας από τον Schostakovitch για το έργο του, Suite No 1 για πιάνο και ορχήστρα.
Συγχρόνως συνθέτει πολλά έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου.
Το 1960 επιστρέφει στην Ελλάδα. ΄Έχει ήδη μελοποιήσει τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου, που σηματοδοτεί την "στροφή" του προς το λαϊκό τραγούδι. Συνθέτει δεκάδες κύκλους τραγουδιών που βρίσκουν βαθύτατη απήχηση μέσα στον ελληνικό λαό.
Ιδρύει την Μικρή Συμφωνική Ορχήστρα Αθηνών και δίνει πολλές συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα προσπαθώντας να εξοικειώσει τον κόσμο με τα αριστουργήματα της συμφωνικής μουσικής.
Το 1963 μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ιδρύεται η "Νεολαία Λαμπράκη", της οποίας εκλέγεται Πρόεδρος. Την ίδια εποχή εκλέγεται Βουλευτής της ΕΔΑ.
Την 21η Απριλίου του 1967 περνά στην παρανομία και απευθύνει την πρώτη έκκληση για Αντίσταση κατά της Δικτατορίας στις 23 Απριλίου. Τον Μάιο του 1967 ιδρύει μαζί με άλλους την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση κατά της Δικτατορίας, το ΠΑΜ και εκλέγεται πρόεδρός του.
Συλλαμβάνεται τον Αύγουστο του 1967. Μπουμπουλίνας, απομόνωση, φυλακές Αβέρωφ, η μεγάλη απεργία πείνας, νοσοκομείο, αποφυλάκιση και κατ΄οίκον περιορισμός, εκτόπιση με την οικογένεια στη Ζάτουνα Αρκαδίας, στρατόπεδο Ωρωπού. ΄Ολο αυτό το διάστημα συνθέτει συνεχώς. Πολλές από τα καινούρια έργα κατορθώνει με διάφορους τρόπους να τα στέλνει στο εξωτερικό, όπου τραγουδιούνται από τη Μαρία Φαραντούρη και τη Μελίνα Μερκούρη.
Στον Ωρωπό η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται επικίνδυνα. Στο εξωτερικό ξεσηκώνεται θύελλα διαμαρτυριών. Προσωπικότητες, όπως ο Δημήτρης Σοστάκοβιτς, Arthur Miller, Laurence Olivier, Yves Montand κ.λ.π. δημιουργούν επιτροπές για την απελευθέρωσή του. Τελικά υπό την πίεση αυτή αποφυλακίζεται και βρίσκεται στο Παρίσι τον Απρίλιο του 1970.
Στο εξωτερικό αφιερώνει όλο το χρόνο του σε περιοδείες σ` όλο τον κόσμο με συναυλίες, συναντήσεις με αρχηγούς κρατών και προσωπικότητες, συνεντεύξεις, δηλώσεις για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Οι συναυλίες του γίνονται βήμα διαμαρτυρίας και διεκδίκησης και για τους άλλους λαούς που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα: Ισπανούς, Πορτογάλους, Ιρανούς, Κούρδους, Τούρκους, Χιλιανούς, Παλαιστίνιους.
Γιατί πεποίθησή του ήταν πάντα, ότι η δημοκρατία και η ελευθερία είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εδραίωση της ειρήνης. Γιατί ο πόλεμος αποφεύγεται μόνο από ανθρώπους ελεύθερους, που μπορούν να ρυθμίσουν οι ίδιοι τις τύχες τους.
Το 1972 επισκέπτεται το Ισραήλ δίνοντας συναυλίες. Συναντάται με τον τότε Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Αλόν, που του ζητά να μεταφέρει μήνυμα στον Αραφάτ. Πραγματικά αμέσως μετά συναντάται με τον Αραφάτ, στον οποίο επιδίδει το μήνυμα της Ισραηλινής Κυβέρνησης και προσπαθεί να τον πείσει να αρχίσει συζητήσεις με την άλλη πλευρά. Από τότε συνέβη πολλές φορές να παίξει τον ρόλο του άτυπου πρεσβευτή μεταξύ των δύο πλευρών.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 1994 γιορτάσθηκε πανηγυρικά στο ΄Οσλο η υπογραφή της συμφωνίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων παρουσία των Πέρες και Αραφάτ με την παρουσίαση του Μαουτχάουζεν που στο μεταξύ έχει γίνει "εθνικό τραγούδι" του Ισραήλ και του Ύμνου για την Παλαιστίνη που έγραψε ο Θεοδωράκης, ως αναγνώριση και της δικής του συμβολής στην υπόθεση της ειρήνης στην περιοχή αυτή.
Επισκέπτεται επίσης την Αλγερία, Αίγυπτο, Τύνιδα, Λίβανο και Συρία προσπαθώντας να ενισχύσει τον διάλογο μεταξύ αντιμαχομένων πλευρών.
Το 1974 με την πτώση της Δικτατορίας γυρίζει στην Ελλάδα. Συνθέτει πάντα μουσική. Δίνει πολλές συναυλίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Παράλληλα συμμετέχει στα κοινά είτε ως απλός πολίτης, είτε ως βουλευτής [1981-86 (παραίτηση) και 1989-92 (παραίτηση)] είτε ως Υπουργός Επικρατείας [1990-92 (παραίτηση)].
Το 1976 ιδρύει το Κίνημα ¨Πολιτισμός της Ειρήνης¨ και δίνει διαλέξεις και συναυλίες σ΄ όλη την Ελλάδα.
Το 1983 του απονέμεται το βραβείο Λένιν για την Ειρήνη.
Το 1986 γίνεται πραγματικότητα κάτι που από το 1970 ακόμα έχει υποστηρίξει σε συνεντεύξεις του: η δημιουργία επιτροπών ελληνοτουρκικής φιλίας στην Ελλάδα με πρόεδρο τον ίδιο και στην Τουρκία με τη συμμετοχή γνωστών πνευματικών ανθρώπων όπως ο Αζίζ Νεσίν, ο Γιασέρ Κεμάλ και ο Ζυλφύ Λιβανελί.
Ο Θεοδωράκης δίνει πολλές συναυλίες στην Τουρκία, που τις παρακολουθούν κυρίως νέοι με συνθήματα υπέρ της φιλίας μεταξύ των δύο λαών.
Αργότερα παίζει και πάλι το ρόλο του άτυπου πρεσβευτή ειρήνης, μεταφέροντας μηνύματα των ελλήνων πρωθυπουργών, του Α. Παπανδρέου και του Κ. Μητσοτάκη προς την τουρκική κυβέρνηση.
Επίσης το 1986 (μετά την καταστροφή στο Τσερνομπίλ) πραγματοποιεί μεγάλη περιοδεία με συναυλίες σ΄ όλη την Ευρώπη κατά της ατομικής ενέργειας.
Το 1988 διοργανώνονται με δική του πρωτοβουλία δύο συνέδρια για την ειρήνη στο Tübingen και στην Κολωνία. Συμμετέχουν πολιτικοί όπως ο Όσκαρ Λαφονταιν και ο Johannes Rau, φιλόσοφοι όπως ο Dürrenmatt, συγγραφείς, πολιτειολόγοι και καλλιτέχνες.
Εκεί έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τη θεωρία του για τον ελεύθερο χρόνο και τη σημασία του στη διαμόρφωση ελεύθερων ανθρώπων.
Το 1990 δίνει 36 συναυλίες σ΄ολη την Ευρώπη υπό την αιγίδα της Διεθνούς Αμνηστείας. Συνεχίζει δίνοντας συναυλίες για την ηλιακή ενέργεια (υπό την αιγίδα της Εurosolar), κατά του αναλφαβητισμού, κατά των ναρκωτικών κ.λ.π.
Παράλληλα αγωνίζεται και για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε άλλες χώρες και κυρίως στις γειτονικές Αλβανία (που την επισκέπτεται και ως Υπουργός για τα δικαιώματα της ελληνικής μειονότητας) και Τουρκία. Ως πρόεδρος Διεθνούς Επιτροπής στο Παρίσι καταβάλλει προσπάθειες για την απελευθέρωση των τούρκων ηγετών της αντιπολίτευσης Κουτλού και Σαργκίν που τελικά επιτυγχάνουν.
Προτείνει τη διοργάνωση Πανευρωπαϊκού Συνεδρίου Ειρήνης στους Δελφούς και υποβάλλει στην κυβέρνηση σχέδιο για μια "Ολυμπιάδα του Πνεύματος".
Ιδρύει επιτροπή συμπαράστασης και βοήθειας προς τον Κουρδικό λαό.
Το 1993 αναλαμβάνει Γενικός Διευθυντής Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ, όμως παραιτείται τον επόμενο χρόνο.
Σε περιοδεία του στην Αμερική και τον Καναδά το 1994 για την ενίσχυση Πολιτιστικού κέντρου των ομογενών, η Σύγκλητος του Québec υποδέχεται με ομόφωνο ψήφισμά της, με το οποίο τον τιμά για την προσφορά του στον πολιτισμό και τους αγώνες του για τον ΄Ανθρωπο.
Τα επόμενα χρόνια παρουσιάζονται οι όπερές του "Ηλέκτρα" (1995) και "Αντιγόνη" (1999) ενώ παράλληλα αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα στο εξωτερικό (Ευρώπη, Νότια Αφρική, Αμερική) και παίρνει δυναμικά θέση σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της εποχής (ελληνοτουρκική φιλία, σεισμοί, βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία, υπόθεση Οτσαλάν, πόλεμος στο Αφγανιστάν, πόλεμος στο Ιράκ κ.λπ.).
Το 2000 είναι υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης. Σύσσωμη η πολιτική και η πνευματική ηγεσία Ελλάδας και Κύπρου στηρίζει την υποψηφιότητα, ενώ στη Νορβηγία, στα γραφεία της Επιτροπής για το Νόμπελ φθάνουν συνεχώς επιστολές από όλα τα μέρη του κόσμου από προσωπικότητες, φορείς και απλούς ανθρώπους.
Το 2002 παρουσιάζεται η όπερά του "Λυσιστράτη", ένας αληθινός ύμνος στην Ειρήνη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έγραψε όλα τα είδη της μουσικής: όπερες, συμφωνική μουσική, μουσική δωματίου, ορατόρια, μπαλλέτα, χορωδιακή εκκλησιαστική μουσική, μουσική για αρχαίο δράμα, για θέατρο, για κινηματογράφο, έντεχνο λαϊκό τραγούδι, μετασυμφωνικά έργα.
Επίσης έχει γράψει πολλά βιβλία, που έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες.
Μίκης Θεοδωράκης : «Έχω μια λέξη ζωής για σένα»
Της Αναστασίας Βούλγαρη
Μάς λέει κάθε τραγούδι του Θεοδωράκη. Αυτή η λέξη, αυτός ο λόγος πηγάζει από το βάθος της χιλιόχρονης ιστορίας τού ανθρώπου που μάχεται για τη Ζωή και την Ελευθερία. «Ο άνθρωπος έλκεται από το φώς της ελευθερίας και επάνω σ' αυτή τη προαιώνια διαδικασία είναι γραμμένη με φως και αίμα η ιστορία της ανθρωπότητας. Όμως, μέσα στο ίδιο φως της ελευθερίας συνυπάρχει η φλόγα της ψυχικής και πνευματικής τελείωσης τού ανθρώπου»1.
Ο Θεοδωράκης αγάπησε τον Άνθρωπο και πάλεψε γι αυτόν. «Παντού, όπου ένας άντρας ή μια γυναίκα υποφέρει, αγαπάει, πεθαίνει, όπου ξεσηκώνεται για τη μάχη για την ελευθερία, η μουσική και τα τραγούδια τού Θεοδωράκη είναι εκεί, με την ψηλότερη μουσική όλων των λαών και κάθε εποχής, για να φωνάξει αυτόν τον πόνο ή αυτόν τον έρωτα, να υμνήσει αυτόν τον άνθρωπο, αυτή την εξέγερση, αυτή τη μάχη, για να μάς καλέσει να μοιραστούμε και να ζήσουμε αυτόν τον πόνο, αυτόν τον έρωτα, αυτή την αγωνία κι αυτή την εξέγερση, αυτή την ανίκητη ελπίδα»2.
Το όραμα της ειρηνικής συνύπαρξης
Ο Θεοδωράκης οραματίστηκε μια ευτυχισμένη ανθρωπότητα όπου ο κάθε άνθρωπος θα είναι «ένα κέντρο υπευθυνότητας, πρωτοβουλίας, ζωής, ένας δημιουργός, ένας ποιητής3». Αυτό είναι το κέντρο της Σκέψης τού Θεοδωράκη. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας τέτοιας ανθρωπότητας, η ειρηνική συνύπαρξη των λαών.
Ειρήνη για τον Θεοδωράκη δεν σημαίνει απλώς μία ρευστή κατάσταση «μη-πολέμου», σαν αυτή που ζούμε σήμερα. Είναι πρωτίστως η οριστική απαλλαγή της ανθρωπότητας «από τους φόβους και τους καταναγκασμούς των πολεμικών δαπανών και της πολεμικής ψύχωσης»4. Είναι κοινωνίες με Ελευθερία και Πολιτιστική Ανάπτυξη. Με άλλα λόγια , ο Θεοδωράκης, μιλά για μια άλλου τύπου κοινωνία, «ένα αρμονικό κοινωνικό σύνολο» , μια κοινωνία με «συνείδηση του εαυτού της», που θα λειτουργεί με γνώμονα το κοινό συμφέρον. Κατά τον Θεοδωράκη, ο άνθρωπος απελευθερώνεται, «γίνεται τελειωτικά και ολοκληρωτικά ελεύθερος5» όταν το Εγώ γίνεται Εμείς.
Ελευθερία για τον Θεοδωράκη σημαίνει υπευθυνότητα. Ο κάθε άνθρωπος να γνωρίζει πρωτίστως τον ίδιο του τον εαυτό - δηλαδή την σωματική, ψυχική και πνευματική του δύναμη- και να συμμετέχει μαζί με τους άλλους σ' αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε «το Μέτωπο της Ζωής». Φωτοδότης σ' αυτή τη δύσκολη πορεία του ανθρώπου προς την επίγνωση κι ύστερα στην μεγάλη απόφαση για δράση και συμμετοχή είναι ο Πολιτισμός και η Τέχνη, η τροφή τού ψυχικού και πνευματικού κόσμου του ανθρώπου, όπως συχνά λέει. «Με τη βοήθεια του Πολιτισμού, η αισθητική χαρά μεταμορφώνεται σε ηθική δύναμη και αυτό με τη σειρά του σε ιδεολογικό περιεχόμενο6».
Στην Αντίσταση
Ο Θεοδωράκης συμμετέχει στην Εθνική Αντίσταση από το 1941(Β' παγκόσμιος πόλεμος) σε ηλικία μόλις 16 ετών. Συλλαμβάνεται και βασανίζεται. Μετά την απελευθέρωση (1944) θα βρεθεί «στο μάτι του κυκλώνα» των τραγικών γεγονότων που σημάδεψαν ανεξίτηλα την Ελλάδα. Εμφύλιος πόλεμος, παρανομία, σύλληψη, εξορία, βασανιστήρια. Ένας προδομένος αγώνας για λευτεριά, κοινωνική δικαιοσύνη, εθνική αξιοπρέπεια. Ο Μίκης δεν έλειψε ούτε μία μέρα από αυτόν τον αγώνα. Ήταν εκεί. Μέχρι τέλους. Χωρίς διλήμματα.
Η πολιτιστική επανάσταση
Ο Θεοδωράκης παίρνει την λόγια ποίηση από τις βιβλιοθήκες και την κάνει τραγούδι. Παίρνει τη συμφωνική μουσική από τις μεγάλες αίθουσες και την εντάσσει μέσα στο λαϊκό τραγούδι. Κι έτσι, το 1958 με την μελοποίηση του Επιτάφιου τού Γιάννη Ρίτσου, γεννιέται το «έντεχνο λαϊκό τραγούδι» και στη συνέχεια η πολιτιστική επανάσταση. «Υπήρξε τότε» γράφει ο Θεοδωράκης στην αυτοβιογραφία του, «μια εναρμονισμένη συμμετοχή [...]. Μια ομαδική 'απογείωση' από την πεζή καθημερινότητα προς την περιοχή της ονειρικής πραγματικότητας7» που σε συνδυασμό με μια συγκεκριμένη κοινωνική πολιτική δράση στόχευε στην «απολύτρωση του ατόμου, μέσα στα πλαίσια του κοινωνικού συνόλου. Με τα δυο αυτά στοιχεία-προσωπική απολύτρωση, κοινωνική απελευθέρωση-πίστευα ότι πάμε πιο γρήγορα και πιο ουσιαστικά προς την κατάκτηση της εναρμόνισης των μελών μιας δοσμένης κοινωνίας και επομένως προς την κοινωνική Αρμονία8».
Ο Θεοδωράκης φορέας κοινωνικού πλούτου
Υπάρχει ωστόσο και μια άλλη διάσταση της κοινωνικής προσφοράς τού Θεοδωράκη. «Το μουσικό έργο τού Θεοδωράκη συνετέλεσε στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την άνθηση μιας σειράς επαγγελμάτων, την προσέλκυση τουριστών και την εξαγωγή τού ελληνικού πολιτισμού. Η παγκόσμια απήχηση της μουσικής του συνθέτη βοήθησαν , ώστε η Ελλάδα να κερδίσει εκατομμύρια φίλους σε όλον τον κόσμο και να ανοίξουν οι διεθνείς αγορές για κάθε τι ελληνικό. Από την ελληνική λογοτεχνία μέχρι το ελληνικό κρασί. Ιδιαίτερα επωφελήθηκε η μουσική «βιομηχανία» της χώρας από τις διεργασίες που προκάλεσε ο Θεοδωράκης . Ορόσημα της ελληνικής δισκογραφίας , όπως λ.χ. η ηχογράφηση του «Άξιον Εστί» το 1964, γέννησαν την ανάγκη για μεγαλύτερα στούντιο με πιο προηγμένη τεχνολογία , οι δε πωλήσεις εκατομμυρίων δίσκων οδήγησαν στην ανέγερση μεγαλύτερων εργοστασίων για την παραγωγή τους. Ολόκληροι επαγγελματικοί κλάδοι [...] γνώρισαν από τη δεκαετία του 1960 αύξηση της απασχόλησης και υψηλότερες αμοιβές. Δεκάδες νέοι ερμηνευτές και μουσικοί έγιναν γνωστοί από τη συνεργασία τους με το Μίκη, ξεκινώντας έτσι μιαν επιτυχημένη καριέρα. Επίσης, ήταν δεκάδες οι μουσικοί επίγονοι του Θεοδωράκη που καθιερώθηκαν και σταδιοδρόμησαν ως συνθέτες και μαζί με αυτούς γενιές στιχουργών, τραγουδιστών, και μουσικών9».
Η Κύπρος
Το πρόβλημα της Κύπρου είναι πάντα το αγκάθι στην καρδιά κάθε Έλληνα και κάθε Κύπριου, όπου γης. Το ίδιο ισχύει και για τον Θεοδωράκη. Το 1963 συναντάται για πρώτη φορά με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Συμμετέχει, συχνά ως επικεφαλής, σε όλα τα συλλαλητήρια για την ανεξαρτησία της Κύπρου. Το 1964, τίθεται επικεφαλής της πορείας ειρήνης στην Κύπρο. Την ίδια χρονιά κάνει άλλα πέντε ταξίδια. Επισκέπτεται τις βομβαρδισμένες περιοχές. Συλλέγει θραύσματα από τις βόμβες και όταν επιστρέφει στην Ελλάδα αποδεικνύει με ομιλία του στη Βουλή ότι η Κύπρος βομβαρδίστηκε με βόμβες ναπάλμ! Αλλά η προσφορά του προς τον κυπριακό λαό δεν σταματά εδώ. Από το 1975 που οργανώνει συναυλία στο Παρίσι υπέρ των προσφύγων (είχε προηγηθεί η εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων και η διχοτόμηση του νησιού) μέχρι σήμερα βρίσκεται στο πλευρό των Κυπρίων. Γίνεται η φωνή του λαού της Κύπρου. Δεκάδες συναυλίες, εκκλήσεις στη διεθνή κοινότητα, συνεντεύξεις, συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία της Χώρας, για να γίνει πραγματικότητα το όνειρο του λαού για μια ενιαία Κύπρο.
Η δικτατορία
Την 21η Απριλίου 1967, τα τανκς καταλαμβάνουν το κέντρο της Αθήνας. Καταλύουν τη Δημοκρατία και καταδικάζουν ένα ολόκληρο έθνος στο επτάχρονο σκοτάδι της δικτατορίας. Ο Θεοδωράκης, πρώτος απ' όλους τους Έλληνες υψώνει τη φωνή του για να υπερασπιστεί τη Δημοκρατία. Με την βουλευτική του ιδιότηταi κάνει έκκληση στη παγκόσμια κοινή γνώμη να καταδικάσει το στρατιωτικό πραξικόπημα. Ακολουθεί ένας νέος κύκλος διώξεων, φυλακίσεων, εκτοπισμών. Για πολλοστή φορά η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο. Η ζωή του σώζεται χάρη στη διεθνή κατακραυγή για τη φυλάκιση και τα βασανιστήρια που υφίσταται ο ίδιος και η οικογένεια τουii.
Ο Μίκης της Οικουμένης
Μόλις βρεθεί ελεύθερος στο Παρίσι (Απρίλιος 1970) ηγείται του αντιδικτατορικού αγώνα.. Στο Παρίσι 500.000 άνθρωποι συμμετέχουν στην αντιδικτατορική συναυλία και υψώνουν τη φωνή τους ενάντια στη δικτατορία. Δίνει συναυλίες σ' όλη την Ευρώπη, Ανατολική και Δυτική, τη Λατινική Αμερική, τον Καναδά, την Αυστραλία. Στις ΗΠΑ έκανε πάνω από 100 συναυλίες. Ο συνθέτης υπολογίζει πως κατά την περίοδο 1970-1974 έκανε περισσότερες από χίλιες συναυλίες. Κάθε συναυλία του είναι ένα βήμα έκφρασης για τους εκπροσώπους των εθνικο-απελευθερωτικών κινημάτων απ' όλο τον κόσμο. Στη συναυλία του στο Μεξικό, μέσα σ' ένα κατάμεστο στάδιο από χιλιάδες θεατές, υψώνει τη φωνή του ενάντια στο πραξικόπημα του Πινοσέτ στη Χιλή.
Ο Θεοδωράκης διαμεσολαβεί για να λυθεί το παλαιστινιακό πρόβλημα. Ο Αλλόν, ο Αντιπρόεδρος της Ισραηλινής Κυβέρνησης, τον επιφορτίζει με μυστικές επαφές με τον Αραφάτ. Πράγματι ο Θεοδωράκης συναντιέται με τον Αραφάτ και επιτυγχάνει να καθίσουν για πρώτη φορά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, οι ηγέτες των δύο αντιμαχόμενων στρατοπέδων. (Τύνιδα, 1972).
Ο Θεοδωράκης έχει γίνει πλέον ο Μίκης της Οικουμένης, ο αγωνιστής της Ελευθερίας και της Ειρήνης, ο συνοδοιπόρος κάθε αγωνιζόμενου λαού. Όμως ο Μίκης δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος όσο στην πατρίδα του επικρατεί ο φασισμός. Και τότε γι άλλη μια φορά κάνει το μεγάλο άλμα. Προτείνει δημόσια στον Κωνσταντίνο Καραμανλή (μεγάλο πολιτικό του αντίπαλο την περίοδο 1960-1967) να επιστρέψει στην Ελλάδα και να αναλάβει την διακυβέρνηση του τόπου, ώστε να αποκατασταθεί η δημοκρατία. Ο Καραμανλής πράγματι δέχεται την πρόταση και ύστερα από λίγους μήνες (Ιούλιος 1974) η Δημοκρατία επανέρχεται στην Ελλάδα.
Ένας Ελεύθερος Άνθρωπος
Ο Θεοδωράκης είναι πάνω από όλα ένας ελεύθερος άνθρωπος. Μέσα στα 70 περίπου χρόνια δράσης και δημιουργίας θα βρεθεί χιλιάδες φορές αντιμέτωπος με την εξουσία. Θα συγκρουστεί με κάθε κατεστημένο. Κοινωνικό, πολιτικό, κομματικό, καλλιτεχνικό... Η Σκέψη του πάντα πρωτοποριακή, ρηξικέλευθη, ανατρεπτική. Ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων και αντεκδικήσεων από τους διάφορους μηχανισμούς εξουσίας. Εν τέλει, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο Μίκης είναι σα τη Μουσική. Δεν φιμώνεται.
Η φιλία των λαών
Ο Θεοδωράκης πιστεύει ότι για να υπάρξει ειρήνη και οικονομική ανάπτυξη για όλες τις χώρες του πλανήτη πρέπει να μην υπάρχουν στρατιωτικοί συνασπισμοί. Τη δεκαετία του 1980 προτείνει τη διάλυση του ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Πριν από λίγες ημέρες (30/3/09) πρότεινε τη διάλυση του ΝΑΤΟ.
Μαζί με τον Τούρκο συνθέτη Ζουλφού Λιβανελί και τον συγγραφέα Αζίζ Νεσίν ιδρύουν, το 1986 την Επιτροπή Ελληνοτουρκικής Φιλίας. Συμμετέχουν προσωπικότητες από όλα τα πολιτικά κόμματα και των δύο κρατών. «Τα μέλη της επιτροπής οραματίζονταν ένα κίνημα ειρήνης και φιλίας μεταξύ τού ελληνικού και τού τουρκικού λαού, που θα ξεκινούσε από τους απλούς πολίτες, μακριά από τις κυβερνήσεις των δύο χωρών και τις κάθε είδους πολιτικές σκοπιμότητες10». Μια νέα επικοινωνία ξεκινά ανάμεσα στα δυο κράτη αλλά κυρίως ανάμεσα στους δύο λαούς.
Ένας στοχαστής
Στα εφηβικά του χρόνια ο Θεοδωράκης ψάχνει να ανακαλύψει τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και του ίδιου του Θεού. Εισάγει στη νεοελληνική φιλοσοφική σκέψη τη θεωρία της «Συμπαντικής Αρμονίας», που βασίζεται στη διδασκαλία των πυθαγορείων. Θεωρία που η ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα μελετά ήδη από το 2006iii.
Το 1987 παρουσιάζει το «Αντι-μανιφέστο»11. Τη φιλοσοφική, ιδεολογική και πολιτική πρόταση για τις σύγχρονες εξελίξεις. Προτείνει την αναθεώρηση της σχέσης πολίτη-εργασίας και προτάσσει την ανάγκη για ένα «νέο μοντέλο κουλτούρας».
Για τον Θεοδωράκη το μέγιστο πρόβλημα σήμερα είναι το τραγικό γεγονός ότι ενώ ο άνθρωπος μπορεί να κερδίσει πλούτο από τη «βιομηχανία της ειρήνης» επιλέγει τη «βιομηχανία του πολέμου». Καλεί τον άνθρωπο να αναρωτηθεί για την ουσία της ύπαρξης του, της ίδιας του της φύσης. Ποιό είναι εκείνο το στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης ή της ανθρώπινης φύσης που κάνει τον άνθρωπο, όσο περισσότερη δύναμη αποκτά τόσο περισσότερο να διψά για την εξουσία και τον πόλεμο;
Ο Θεοδωράκης έχει εκδώσει, πέραν της πεντάτομης αυτοβιογραφίας του, περισσότερα από 30 βιβλία. Μελέτες για την μουσική και τον πολιτισμό. Αναλύσεις για την μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας αλλά και για τις πολιτικές και φιλοσοφικές του Ιδέες. Στην πραγματικότητα όμως τα χειρόγραφα του αριθμούν πολλές χιλιάδες σελίδες. Το σύνολο του αρχείου του καταλαμβάνει 200.000 σελίδες.iv
«Κάθε άνθρωπος πρέπει αυτή τη στιγμή να προσεύχεται και να παλεύει για την ειρήνη».
Με αυτήν την πρόταση τελειώνει μία δήλωση συμπαράστασης προς την Παλαιστίνη. Αυτή η προσευχή και η πάλη όμως δεν αφορούν μόνον την Παλαιστίνη. Όταν βομβαρδίζεται η Σερβία (1999) ο Θεοδωράκης συμμετέχει με την ορχήστρα του στη μεγάλη διαδήλωση στο Σύνταγμα. Στη συνέχεια, πηγαίνει στο Βελιγράδι και δίνει μια μεγάλη συναυλία-συμπαράστασης στον σερβικό λαό. Προσφεύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και υποβάλλει μήνυση κατά της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του ΝΑΤΟ. Την ίδια χρονιά συλλαμβάνεται ο Οτσαλάν. Ο Θεοδωράκης συλλέγει μέσω της ιστοσελίδας του υπογραφές από όλο τον κόσμο για μια δίκαιη δίκη του Οτσαλάν και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του κουρδικού λαού.
Ο Θεοδωράκης διαφωνεί κάθετα με την τρομοκρατία.
Ήδη από το 1989 έχει καταγγέλλει με δριμύτητα την τρομοκρατία στην Ελλάδα. Οι τρομοκράτες της «Ι7Ν» του «απαντούν» με υβριστικές επιστολές στις εφημερίδες.
11η Σεπτεμβρίου 2001. Ο Θεοδωράκης συγκλονισμένος από το θάνατο χιλιάδων αθώων εργαζόμενων στους «Δίδυμους Πύργους», κάνει μπροστά τις τηλεοπτικές κάμερες την ακόλουθη προφητική δήλωση: «...ο ιμπεριαλισμός και η τρομοκρατία είναι δύο δεινόσαυροι που στο άμεσο μέλλον θα αναμετρηθούν με τραγικές συνέπειες για την ανθρωπότητα».
Όταν ξεσπά ο πόλεμος στο Αφγανιστάν (2002) και στο Ιράκ (2003) ο Θεοδωράκης θα ενώσει τη φωνή του με τα εκατομμύρια των ανθρώπων που απαιτούν να σταματήσει ο πόλεμος.
Μια βιωμένη ιδεολογία
Η λέξη Ελευθερία , για τον Θεοδωράκη, δεν είναι μια διανοουμενίστικη έννοια, θέμα συζήτησης τις ώρες της σχόλης. Είναι ιδεολογία. Ο ίδιος είναι μια βιωμένη ιδεολογία. Παντοτινός εραστής της Δημοκρατίας βρίσκεται, επί 60 και πλέον χρόνια, σε ένα διαρκή διάλογο με τους ανθρώπους και τους προτείνει , μέχρι σήμερα που γράφονται αυτές οι γραμμές, μια συγκεκριμένη στάση ζωής. «Είναι ο δρόμος της πάλης, της μόρφωσης, της πνευματικής, της ηθικής και ψυχικής καλλιέργειας, τού σεβασμού και της ευθύνης12». .Κινητήριος δύναμη σ' αυτόν τον προμηθεϊκό αγώνα του ανθρώπου, η Αγάπη. Γράφει χαρακτηριστικά στη δεκαετία του 1960: «Ας διδάξουμε τη Νεολαία μας πως Δημοκρατία σημαίνει αγάπη, Ειρήνη σημαίνει αγάπη, Ελευθερία σημαίνει αγάπη. Το μεγάλο το ακατανίκητο όπλο μας θα πρέπει να είναι σε κάθε στιγμή η Αγάπη. Για όλο το λαό χωρίς διάκριση. Και για τον φτωχό και για τον πλούσιο και για τον δεξιό και για τον αριστερό και για τον φυλακισμένοv και για τον φρουρό. Το μίσος μας ας φυλαχτεί μονάχα για τη φούχτα των εχθρών τού λαού μας που τόσο περιφρονητικά μας μισούν και μάς καταπιέζουν13».
Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη πριν από μερικά χρόνια, η δημοσιογράφος χαρακτήρισε τον Θεοδωράκη ήρωα. Κι εκείνος, με τη γλυκιά σεμνότητα που τον διακρίνει απάντησε: «Δεν είμαι ήρωας. Οι ήρωες πεθαίνουν νέοι. Είμαι ένας πολίτης που κάνει το καθήκον του».
Πηγές
1. Θεοδωράκης Μίκης Πού να βρω τη ψυχή μου, Τόμος Ιδέες, σ. 182, Εκδ. Οργανισμός Λιβάνη, Αθήνα 2002
2. Γκαρωντύ Ροζέ Η μορφωτική επανάσταση στην Ευρώπη στο Μίκης Θεοδωράκης Το Χρέος, Τόμος Ι ,σ. 250, Πλειάς, Αθήνα 1974-εξαντλημένο
3. Στο ίδιο
4. Θεοδωράκης Μίκης, Πού Πάμε;σελ. 30, Γνώσεις, Αθήνα 1988
5. Πετρίδης Παύλος Ο Πολιτικός Θεοδωράκης , σελ. 287, Εκδ. Άγγελος Σιδεράτος-Προσκήνιο, Αθήνα 1997
6. Λογοθέτης Γιώργος, Μίκης Θεοδωράκης- Θρησκεία μου είναι η Ελλάδα, σελ. 84 Άγκυρα, Αθήνα 2004
7. Θεοδωράκης Μίκης Ο Δρόμοι του Αρχάγγελου (Αυτοβιογραφία), Τόμος Ισ. σ. 142,143, Κέδρος, Αθήνα 1986.
8. Στο ίδιο
9. Κούτουλας Δημήτρης Ο Μίκης Θεοδωράκης ως δημιουργός κοινωνικού πλούτου στην Κρήτη και στην Ελλάδα, στο Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου με τίτλο Μίκης Θεοδωράκης Ο άνθρωπος, ο δημιουργός, ο μουσικός, ο πολιτικός και ο οικουμενικός σ.σ. 96,97,Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, Χανιά Δεκέμβριος 2006.
10. Θεοδωράκης Μίκης Πού να βρω τη ψυχή μου, Τόμος Ιδέες, σ. 351, Εκδ. Οργανισμός Λιβάνη, Αθήνα 2002
11. Θεοδωράκης Μίκης Αντιμανιφέστο σ.σ. 11-54, Γνώση, Αθήνα 1998
12. Πετρίδης Παύλος Ο Πολιτικός Θεοδωράκης , σελ. 85, Εκδ. Άγγελος Σιδεράτος-Προσκήνιο, Αθήνα 1997
13. Στο ίδιο σελ. 78
Σημειώσεις
* Από το Άξιον Εστί σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη
i. Ο Θεοδωράκης διατέλεσε συνολικά 4 φορές βουλευτής ( 1964, 1981,1985, 1989)
ii. Ο Θεοδωράκης φυλακίστηκε στην Γενική Ασφάλεια Αθηνών, στις φυλακές Αβέρωφ, και στο στρατόπεδο του Ωρωπού. Εκτοπίστηκε μαζί με την οικογένεια του στη Ζάτουνα, ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας επί ένα χρόνο. Εκείνη την περίοδο δημιουργήθηκε μία Παγκόσμια Επιτροπή από διανοούμενους, καλλιτέχνες και απλούς πολίτες, με αίτημα την απελευθέρωση του Θεοδωράκη. Στην Επιτροπή συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι: Άρθουρ Μίλερ, Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Ιγκόρ Στραβίνσκυ, Λουί Αραγκόν, Σερ Λόρεν Ολίβιε, Λέοναρντ Μπερνστάιν, Χάρολντ Πίντερ, Πιέρ Μπουλέζ κ.ά.
iii. Μάϊος 2006. Διεπιστημονικό συνέδριο στην Κρήτη με τίτλο Συμπαντική Αρμονία, μουσική και επιστήμη Βλπ. Πρακτικά συνεδρίου,Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2007
iv. Ο συνθέτης χάρισε το αρχείο του στη «Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας Λίλιαν Βουδούρη» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Βλπ σχετικά www.mmb.org.gr
v. Την εποχή που γράφτηκε το κείμενο (10ετία 1960) στην Ελλάδα υπήρχαν περίπου 6.000 πολιτικοί κρατούμενοι. Πολλοί από αυτούς ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο αλλά οι ποινές αυτές δεν εκτελέστηκαν.
vi. Όλες οι υπογραμμίσεις του κειμένου είναι δικές μου.
vii. Ο τίτλος τού άρθρου είναι από το κείμενο του Ρωζέ Γκαρωντύ (βλπ. Πηγές Νο 2)
viii. Επίσημη ιστοσελίδα: www.mikis-theodorakis.net
-Εσείς τώρα, πολιτικά, πού στέκεστε; Βλέπω εκεί δίπλα σας μια προτομή του Στάλιν - σημαίνει κάτι;
«Ο Στάλιν και δίπλα ο Μάο! Εγώ παραμένω ένας κομμουνιστής ουτοπικός. Ψάχνω να βρω την κοινωνία της αλληλεγγύης - εκεί βλέπω τη λύση του προβλήματος».
- Ο Στάλιν και ο Μάο πού κολλάνε;
«Αντιπροσωπεύουν μια ηρωική εποχή, η οποία, για μένα που μεγάλωσα πια και δεν βλέπω κάτι αντίστοιχο, παραμένει ένα ιδανικό, ανεξάρτητα από τις διαφορές που μπορεί να έχω. Εξιδανικεύω αυτές τις συνθήκες»
0 σχόλια