Κυριακή των Βαϊων: Η ομαδική εκτέλεση από τους ναζί στη Μεσοράχη
H ιστορία της Εθνικής Αντίστασης στη Χάλκη αρχίζει το φθινόπωρο του
1941. Αφορμή, το πλιατσικολόγημα της περιουσίας των κατοίκων από τους
Ιταλούς και οι αγγαρείες για δουλειές και εργασίες στο Αεροδρόμιο της
Λάρισας.
Αποφασίζεται από κομμουνιστές-κατοίκους να οργανώσουν αγώνα ενάντια στους κατακτητές, να στήσουν την κομματική οργάνωση βάσης του ΚΚΕ. Με μεγάλη συνωμοτικότητα δημιουργούνται οι πρώτες επιτροπές. Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ (27/9/41), η τοπική οργάνωση συγχωνεύεται στην Πανελλήνια Οργάνωση του ΕΑΜ.
Καθήκοντα της οργάνωσης:
Η οργάνωση αναπτύσσεται-μεγαλώνει σε αριθμό μελών. Οργανώνεται η εθελοντική συγκέντρωση τροφίμων, ρουχισμού, ζωοτροφών για τα άλογα και η διάθεση τους στους αντάρτες.
Εκτός των παραπάνω αγωνιστές συμμετέχουν και στον ένοπλο αγώνα. Σημαντική είναι η συμμετοχή αγωνιστών του χωριού στην ανατίναξη της γέφυρας της σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισας-Βόλου, κοντά στον ΣΣ Χάλκης-Πλατυκάμπου. Η συγκοινωνία διακόπηκε για μια εβδομάδα. Οι Ιταλοί αφού εξακρίβωσαν ότι στην ανατίναξη υποστηρίχθηκε από την εφεδρικό ΕΛΑΣ της Χάλκης, αποφασίζουν αντίποινα (συλλήψεις, εκτελέσεις, κάψιμο του χωριού).
Κυριακή 2/4/1943. Ξημερώματα, οι Ιταλοί έρχονται στο χωριό και μπλοκάρουν όλες τις εξόδους ώστε να μη διαφύγει κανείς. Αρχίζουν εφόδους στα σπίτια, όπου δε βρίσκουν κάνενα παρά μόνο κάποιους γέροντες και γριές.
Οι κάτοικοι είχαν ειδοποιηθεί δύο ημέρες πριν και είχαν προλάβει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν με κάρα στα γειτονικά χωριά, παίρνοντας μαζί τους τροφή για 2-3 ημέρες, ρουχισμό (και ζώα όσοι είχαν). Ένας κάτοικος, που ήταν αδερφός του προέδρου του χωριού, είχε γνωριστεί με ιταλό καραμπινέρο στο κυνήγι και αυτός τον πληροφόρησε για τα σχέδια των Ιταλών.
Οι Ιταλοί προχώρησαν στο κάψιμο των σπιτιών και καταστημάτων του χωριού και σε πλιάτσικο περιουσιών. Μέχρι και ζωντανά ζώα πήραν μαζί τους καθώς αποχωρούσαν.
Μπλόκο του χωριού από τους Γερμανούς
13/3/1944. Βράδυ Δευτέρας. Οι Γερμανοί μπλοκάρουν όλες τις εξόδους και τα μονοπάτια του χωριού με σκοπό να προχωρήσουν σε συλλήψεις αγωνιστών της αντίστασης. Έχουν μαζί τους δοσίλογους ΕΑΣΑΔΙΤΕΣ ντυμένους στα γερμανικά.
Αφορμή σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων φαίνεται να είναι η αρπαγή 10 τσουβαλιών κριθάρι από ομάδα ανταρτών, από κάτοικο του χωριού ο οποίος τους αρνήθηκε.
Μάλιστα, απευθύνθηκε στους κατοίκους-αγωνιστές λέγοντας:«Αυτό που κάνατε θα το πληρώσετε ακριβά».
Συγκέντρωσαν τους άνδρες στο κέντρο της πλατείας, και τους βάλανε να κοιτούν προς τον το καφενείο που ήταν στην αυλή της εκκλησίας. Τους προστάζαν να περνούν ένας-ένας την αυλή της εκκλησίας και μπροστά από το καφενείο ώστε οι δοσίλογοι που ήταν μέσα να μπορούν να υποδεικνύουν τους αγωνιστές, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί. Τελικά, δεν κατάφεραν να αναγνωρίσουν αυτούς που επεδίωκαν να συλλάβουν.
Ο Γερμανός διοικητής απείλησε όλους τους κατοίκους ότι όσοι αντιστέκονται, γρήγορα θα συλληφθούν και θα εκτελεστούν. Αποχώρησαν παίρνοντας μαζί τους ομήρους και τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του αντιαεροπορικού Λάρισας. Καθημερινά ανακρίνονταν και βασανίζονταν ώστε να προδώσουν ονομαστικά αυτούς που ήταν οργανωμένοι στην Εθνική Αντίσταση. Ένας από αυτούς συνεργάστηκε μαζί τους και έκτοτε έφυγε για την Αθήνα και δεν ξαναγύρισε στο χωριό.
15/3/1944. Δύο μέρες μετά το προηγούμενο μπλόκο, οι Γερμανοί ξανάρχονται στο χωριό, αυτή τη φορά με ονομαστική κατάσταση. Με οδηγό κάτοικο του χωριού, ντυμένο στα γερμανικά, οδηγούνται στα σπίτια αυτών που ήθελαν να συλλάβουν.
Συλλαμβάνουν 6 άνδρες αγωνιστές του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του αντιαεροπορικού Λάρισας και τους έριξαν στην απομόνωση. Υπέστησαν άγρια βασανιστήρια για να τους αποσπάσουν στοιχεία και για άλλους συναγωνιστές.
Όταν κατάλαβαν ότι πρόκειται να τους εκτελέσουν, συγκεντρώθηκαν και οι 6 και δώσαν όρκο ‘όσοι από μας ζήσουν να κρατούν άσβεστη στη μνήμη τους την ημέρα αυτή του μπλόκου του χωριού τους και να εργαστούν για την εκπλήρωση του σκοπού μας’.
2/4/1944. Κυριακή πρωί, 17 ημέρες μετά, το εκτελεστικό απόσπασμα τους μετέφερε με φορτηγά μαζί με άλλους αγωνιστές από χωριά του Πηλίου και των Τρικάλων (συνολικά 65 άνδρες), ανάμεσα στα χωριά Μεσοράχη και Άγιοι Ανάργυροι, κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή Λάρισας-Αθήνας. Τους εκτέλεσαν όλους μαζί σε μια γούρνα, που έμελλε να είναι ο ομαδικός τάφος τους.
tvxs.gr
Αποφασίζεται από κομμουνιστές-κατοίκους να οργανώσουν αγώνα ενάντια στους κατακτητές, να στήσουν την κομματική οργάνωση βάσης του ΚΚΕ. Με μεγάλη συνωμοτικότητα δημιουργούνται οι πρώτες επιτροπές. Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ (27/9/41), η τοπική οργάνωση συγχωνεύεται στην Πανελλήνια Οργάνωση του ΕΑΜ.
Καθήκοντα της οργάνωσης:
- Αγώνας για τη σωτηρία της ζωής από την πείνα και τον εχθρό
- Τίποτα στον εχθρό, καμία διευκόλυνση σε τρόφιμα, δουλειά
- Αγώνας ενάντια στους Ιταλούς φασίστες που έρχονται για πλιάτσικο, τρομοκρατία.
- Καμία σχέση με τους κατακτητές
Η οργάνωση αναπτύσσεται-μεγαλώνει σε αριθμό μελών. Οργανώνεται η εθελοντική συγκέντρωση τροφίμων, ρουχισμού, ζωοτροφών για τα άλογα και η διάθεση τους στους αντάρτες.
Εκτός των παραπάνω αγωνιστές συμμετέχουν και στον ένοπλο αγώνα. Σημαντική είναι η συμμετοχή αγωνιστών του χωριού στην ανατίναξη της γέφυρας της σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισας-Βόλου, κοντά στον ΣΣ Χάλκης-Πλατυκάμπου. Η συγκοινωνία διακόπηκε για μια εβδομάδα. Οι Ιταλοί αφού εξακρίβωσαν ότι στην ανατίναξη υποστηρίχθηκε από την εφεδρικό ΕΛΑΣ της Χάλκης, αποφασίζουν αντίποινα (συλλήψεις, εκτελέσεις, κάψιμο του χωριού).
Κυριακή 2/4/1943. Ξημερώματα, οι Ιταλοί έρχονται στο χωριό και μπλοκάρουν όλες τις εξόδους ώστε να μη διαφύγει κανείς. Αρχίζουν εφόδους στα σπίτια, όπου δε βρίσκουν κάνενα παρά μόνο κάποιους γέροντες και γριές.
Οι κάτοικοι είχαν ειδοποιηθεί δύο ημέρες πριν και είχαν προλάβει να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν με κάρα στα γειτονικά χωριά, παίρνοντας μαζί τους τροφή για 2-3 ημέρες, ρουχισμό (και ζώα όσοι είχαν). Ένας κάτοικος, που ήταν αδερφός του προέδρου του χωριού, είχε γνωριστεί με ιταλό καραμπινέρο στο κυνήγι και αυτός τον πληροφόρησε για τα σχέδια των Ιταλών.
Οι Ιταλοί προχώρησαν στο κάψιμο των σπιτιών και καταστημάτων του χωριού και σε πλιάτσικο περιουσιών. Μέχρι και ζωντανά ζώα πήραν μαζί τους καθώς αποχωρούσαν.
Μπλόκο του χωριού από τους Γερμανούς
13/3/1944. Βράδυ Δευτέρας. Οι Γερμανοί μπλοκάρουν όλες τις εξόδους και τα μονοπάτια του χωριού με σκοπό να προχωρήσουν σε συλλήψεις αγωνιστών της αντίστασης. Έχουν μαζί τους δοσίλογους ΕΑΣΑΔΙΤΕΣ ντυμένους στα γερμανικά.
Αφορμή σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων φαίνεται να είναι η αρπαγή 10 τσουβαλιών κριθάρι από ομάδα ανταρτών, από κάτοικο του χωριού ο οποίος τους αρνήθηκε.
Μάλιστα, απευθύνθηκε στους κατοίκους-αγωνιστές λέγοντας:«Αυτό που κάνατε θα το πληρώσετε ακριβά».
Συγκέντρωσαν τους άνδρες στο κέντρο της πλατείας, και τους βάλανε να κοιτούν προς τον το καφενείο που ήταν στην αυλή της εκκλησίας. Τους προστάζαν να περνούν ένας-ένας την αυλή της εκκλησίας και μπροστά από το καφενείο ώστε οι δοσίλογοι που ήταν μέσα να μπορούν να υποδεικνύουν τους αγωνιστές, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί. Τελικά, δεν κατάφεραν να αναγνωρίσουν αυτούς που επεδίωκαν να συλλάβουν.
Ο Γερμανός διοικητής απείλησε όλους τους κατοίκους ότι όσοι αντιστέκονται, γρήγορα θα συλληφθούν και θα εκτελεστούν. Αποχώρησαν παίρνοντας μαζί τους ομήρους και τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του αντιαεροπορικού Λάρισας. Καθημερινά ανακρίνονταν και βασανίζονταν ώστε να προδώσουν ονομαστικά αυτούς που ήταν οργανωμένοι στην Εθνική Αντίσταση. Ένας από αυτούς συνεργάστηκε μαζί τους και έκτοτε έφυγε για την Αθήνα και δεν ξαναγύρισε στο χωριό.
15/3/1944. Δύο μέρες μετά το προηγούμενο μπλόκο, οι Γερμανοί ξανάρχονται στο χωριό, αυτή τη φορά με ονομαστική κατάσταση. Με οδηγό κάτοικο του χωριού, ντυμένο στα γερμανικά, οδηγούνται στα σπίτια αυτών που ήθελαν να συλλάβουν.
Συλλαμβάνουν 6 άνδρες αγωνιστές του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Τους μετέφεραν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του αντιαεροπορικού Λάρισας και τους έριξαν στην απομόνωση. Υπέστησαν άγρια βασανιστήρια για να τους αποσπάσουν στοιχεία και για άλλους συναγωνιστές.
Όταν κατάλαβαν ότι πρόκειται να τους εκτελέσουν, συγκεντρώθηκαν και οι 6 και δώσαν όρκο ‘όσοι από μας ζήσουν να κρατούν άσβεστη στη μνήμη τους την ημέρα αυτή του μπλόκου του χωριού τους και να εργαστούν για την εκπλήρωση του σκοπού μας’.
2/4/1944. Κυριακή πρωί, 17 ημέρες μετά, το εκτελεστικό απόσπασμα τους μετέφερε με φορτηγά μαζί με άλλους αγωνιστές από χωριά του Πηλίου και των Τρικάλων (συνολικά 65 άνδρες), ανάμεσα στα χωριά Μεσοράχη και Άγιοι Ανάργυροι, κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή Λάρισας-Αθήνας. Τους εκτέλεσαν όλους μαζί σε μια γούρνα, που έμελλε να είναι ο ομαδικός τάφος τους.
tvxs.gr
0 σχόλια