Πεθαίνοντας στο Λαζαρέτο
«Αυτή τη στιγμή φεύγω για εκτέλεση...»
* Ποιον θέλετε; ρωτάει ένας κρατούμενος. Δείχνουν τον Μήτσο.
* Ετοιμος είμαι... σας περίμενα.
Πράγματι, τους περίμενε. Γιατί το 'ξερε ο ίδιος από πριν. Ο Μήτσος γνώρισε και την ιδιαίτερη δοκιμασία της επικείμενης εκτέλεσης. Αυτή η δοκιμασία έδειξε και το χαρακτήρα του, τη γενναιότητά του. Στην ίδια αχτίνα μέναν και οι δύο συγκατηγορούμενοι και χωριανοί του, ο Ταξιάρχης Κουρουτός και ο Λεωνίδας Λάμπρου...
* Ποιους είναι για να πάρουν; Τότε, ένας κόμπος τού στάθηκε στο λαιμό. Εσκυψε το κεφάλι, προσπαθώντας να συγκρατήσει τον εσωτερικό κλονισμό του. Ετσι, δεν έδωσε απάντηση. Ο Μήτσος διάβασε το σημείωμα. Μια σκληράδα πέτρωσε το πρόσωπό του. Απευθυνόμενος στον Κουρτίδη, του λέει: - Συναγωνιστή, εμείς είμαστε οι άνθρωποι της αχτίνας -ήταν και εκείνος μέλος του γραφείου- σ'αυτές τις στιγμές της υπέρτατης δοκιμασίας, μας έχουν εμπιστευθεί ένα ιερό καθήκον. Επομένως, συναισθηματισμοί δεν χωράνε. Κανένας από τους άλλους δεν κατάλαβε ούτε ήταν δυνατόν να καταλάβει ότι ο Μήτσος περνάει τις τελευταίες του μέρες, γιατί στάθηκε ο ίδιος πηγή θάρρους και εμψυχωτικών προτροπών και εκδηλώσεων... (Από το βιβλίο του Λ. Β. Κασσελούρη, «Της Λευτεριάς οι αθάνατοι», εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1982)
Το Λαζαρέτο, ένα μικρό νησάκι κοντά στην πόλη της Κέρκυρας, που παλιά ήταν γνωστό ως νησί του Αγίου Δημητρίου, έμελλε να γίνει τόπος θυσίας για δεκάδες πολιτικούς κρατουμένους του μεταδεκεμβριανού εκδικητικού κράτους.
Ως ιταλικό στρατόπεδο συγκέντρωσης
Από το Μεσοπόλεμο το Λαζαρέτο υπήρξε χώρος φυλάκισης αγωνιστών και κομμουνιστών. Στην περίοδο της ιταλικής Κατοχής χρησιμοποιήθηκε από τους μελανοχίτωνες του Μουσολίνι ως στρατόπεδο συγκέντρωσης για τους αντιφασίστες αντιστασιακούς. Την περίοδο αυτή περιγράφει ο Αλέξανδρος Τσουρουνάκης σε κείμενο που βρέθηκε στο αρχείο της Βαγγελιώς Γεωργαντά-Φραντζεσκάκη, πολιτικής κρατουμένης για 11 χρόνια (αφέθηκε ελεύθερη το 1959).
Ο Τσουρουνάκης γράφει: «Το Λαζαρέτο ήτανε στρατόπεδο συγκέντρωσης του μουσολινικού φασισμού στα ελληνικά Επτάνησα, έως το 1943, όπου η κατάρρευση της Ιταλίας, με τη συνθηκολόγηση του Μπαντόλιο. Στις εγκαταστάσεις του στρατοπέδου φιλοξενήθηκαν από τις φασιστικές ιταλικές αρχές κατοχής, πατριώτες και κομμουνιστές αγωνιστές της αντίστασης από την ιταλική Καραμπινιερία Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Ιθάκης, Λευκάδας κι εκρίθηκαν επικίνδυνοι για τα στρατεύματα κατοχής, π.χ. μαθητές Κεφαλληνίας μέσης εκπαίδευσης, εξόριστοι κομμουνιστές Παξών κ.λπ. ερημονήσων Επτανήσου, των κομμουνιστών από τη Λάρισα. Σημαντικός αριθμός Κερκυραίων πατριωτών και αγωνιστών. Και τελευταία ένα μεγάλο τμήμα της κολεχτίβας Ακροναυπλίας (200 άτομα)... Κάποιοι αγωνιστές από το Λαζαρέτο βρέθηκαν σε στρατόπεδα της Ιταλίας, και από κει, όσοι σώθηκαν, με την κατάρρευση της Ιταλίας πήγαν στην Αίγυπτο, στον ΕΑΣ (Εθνικό Απελευθερωτικό Σύνδεσμο). Από το Λαζαρέτο ξεκίνησαν το Σεπτέμβρη του 1943 ελεύθεροι πια, βγαίνοντας στην Κέρκυρα (όπου μαζί με τις τοπικές οργανώσεις και τους Ιταλούς αντιφασίστες εκδίωξαν τους Γερμανούς και οργάνωσαν την άμυνα του νησιού). Με την κατάρρευση του μετώπου των αντιφασιστών της Κέρκυρας, οι κομμουνιστές περνούν στην Ελεύθερη Ελλάδα μέσω Αλβανίας...».
Οπως αναφέρουν οι ίδιοι: «Από το 1949 που σταμάτησαν οι εκτελέσεις, για όλους εμάς ακολούθησαν πολλές δυσκολίες. Παραμείναμε φυλακισμένοι για μεγάλη χρονική περίοδο ακόμη. Κι όταν μετά από 12, 15 και 18 χρόνια ελευθερωθήκαμε, σκορπίσαμε εδώ κι εκεί προσπαθώντας να ξαναφτιάξουμε τη ζωή μας. Ετσι, δεν ήταν εύκολο να ανταμώσουμε, να μετρήσουμε τις αναμνήσεις και τις υποσχέσεις μας. Αυτό το κατορθώσαμε το 1978, όταν ξεκινήσαμε από την Αθήνα και τον Πειραιά για μία πρώτη επίσκεψη-προσκύνημα στον τόπο εκτέλεσης των συντρόφων μας στο Λαζαρέτο».
Από τότε και κάθε χρόνο το Σωματείο διοργανώνει επίσκεψη-μνημόσυνο σ' εκείνο τον τόπο της Λύπης. Χαρακτηριστική υπήρξε η ομιλία που εκφωνήθηκε στη νησίδα κατά το μνημόσυνο που έγινε στις 8 Οκτωβρίου 1995: «Στο Λαζαρέτο εκτελέσθηκαν, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού. Η θυσία τους έχει σήμερα καταγραφεί στην κιβωτό της Εθνικής Μνήμης σαν μία πράξη υπεράσπισης ανθρώπινων ιδανικών απέναντι σε ένα κράτος που τιμωρούσε τις ιδέες. Η ανεξαρτησία της ψυχής και του πνεύματος έδωσε στον τόπο αυτόν τη νικηφόρα μάχη της.
Στο Λαζαρέτο εκτελέστηκαν και τάφηκαν πρόχειρα 112 πολιτικοί κρατούμενοι των φυλακών της Κέρκυρας. Ο αριθμός αυτός δεν είναι τελικός. Υπάρχουν ακόμα ερωτηματικά και γίνεται προσπάθεια να απαντηθούν.
0 σχόλια