Αλεξάντρ Ρότσενκο και η Λιουμπόβ Πόποβα. Το ζευγάρι που άλλαξε την τέχνη
Στα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης ο Αλεξάντρ Ρότσενκο και η Λιουμπόβ Πόποβα ήταν δύο σημαντικοί καλλιτέχνες που καίγονταν να κάνουν πράξη την πρωτοπορία και επιχείρησαν να βάλουν την τέχνη στην παραγωγή και στη νέα κοινωνία των προλετάριων.
Το έργο τους έγινε ευρύτερα γνωστό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, με την περιοδεύουσα έκθεση «Ρότσενκο και Πόποβα: Ορίζοντας τον Κονστρουκτιβισμό», από τη συλλογή Κωστάκη.
Η έκθεση επέστρεψε τώρα στη βάση της, στη Μονή Λαζαριστών του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, αφού σάρωσε την Τέιτ Μόντερν του Λονδίνου: συγκέντρωσε πάνω από 102.000 επισκέπτες, ενώ ο βρετανικός τύπος έγραψε εξαιρετικές κριτικές για το «παράξενο ζευγάρι που άλλαξε την εικόνα της Ρωσίας μετά την Επανάσταση του 1917». Μετά τις 20 Σεπτεμβρίου, η έκθεση θα αφήσει και πάλι τη Θεσσαλονίκη για να παρουσιαστεί στο μουσείο της βασίλισσας Σοφίας της Μαδρίτης.
Στη Θεσσαλονίκη το κοινό έχει την ευκαιρία να δει περίπου 350 πίνακες ζωγραφικής, σχεδια, κατασκευές, εξώφυλλα περιοδικών, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό των δύο καλλιτεχνών, που πρωτοστάτησαν στη γένεση και τη διαμόρφωση του κονστρουκτιβισμού.
Οι εκπρόσωποι του κινήματος αντιμετώπισαν τα έργα ως μοναδικά αγαθά, διερεύνησαν περισσότερο συλλογικούς τρόπους εργασίας και προσπάθησαν να εντάξουν την τέχνη στην καθημερινή ζωή. Συνέκριναν τον καλλιτέχνη μ' ένα μηχανικό που διευθετεί υλικά με επιστημονικό και αντικειμενικό τρόπο και παράγει έργα με την ίδια λογική.
Ο Ρότσενκο ασπάστηκε σχεδόν όλες τις εκφάνσεις του κονστρουκτιβισμού. Ανάμεσα στα εκθέματα είναι οι αφίσες που φιλοτέχνησε για την ταινία «Το θωρηκτό Ποτέμκιν» του Σεργκέι Αϊζενστάιν και τα περίφημα μονοχρωματικά ζωγραφικά έργα με «καθαρό» κόκκινο, κίτρινο και μπλε χρώμα.
Η σειρά «Ζωγραφικά αρχιτεκτονήματα» της Πόποβα ξεχωρίζει. Κατάφερε να δημιουργήσει, παρά την κλονισμένη της υγεία και την προσωπική της τραγωδία: ο άντρας της πέθανε από τύφο το 1919 και η ίδια μόλις πέντε χρόνια αργότερα, μαζί με τον γιο της, χτυπημένοι από οστρακιά.
Ο συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης κατάφερε να συγκεντρώσει τα έργα τους, από τη δεκαετία του '40, σε μια εποχή που ήταν απαγορευμένα, περιθωριακά στη Ρωσία. Εντόπισε τον αδελφό της Πόποβα, Σεργκέγεβιτς, ο οποίος δέχτηκε να του πουλήσει ό,τι είχε στην κατοχή του, εκτός από έναν μικρό πίνακα που κράτησε για ενθύμιο. Ο θετός γιος του Σεργκέγεβιτς είχε ένα έργο της Πόποβα καρφωμένο στο παράθυρο της αποθήκης του σπιτιού του για να μην μπαίνει μέσα η βροχή. Δέχτηκε να το πουλήσει εάν ο έλληνας συλλέκτης το αντικαθιστούσε με... τζάμι.
Ο Γ. Κωστάκης συνάντησε τον Ρότσενκο όταν εκείνος είχε «αποκηρύξει» τη ζωγραφική και είχε στραφεί στη φωτογραφία. Στο πατάρι του σπιτιού του υπήρχε ξεχασμένη μια οβάλ κρεμαστή κατασκευή σε κομμάτια, την οποία αγόρασε και αργότερα πούλησε στο ΜοΜΑ της Νέας Υόρκης.
Το έργο τους έγινε ευρύτερα γνωστό, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, με την περιοδεύουσα έκθεση «Ρότσενκο και Πόποβα: Ορίζοντας τον Κονστρουκτιβισμό», από τη συλλογή Κωστάκη.
Η έκθεση επέστρεψε τώρα στη βάση της, στη Μονή Λαζαριστών του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, αφού σάρωσε την Τέιτ Μόντερν του Λονδίνου: συγκέντρωσε πάνω από 102.000 επισκέπτες, ενώ ο βρετανικός τύπος έγραψε εξαιρετικές κριτικές για το «παράξενο ζευγάρι που άλλαξε την εικόνα της Ρωσίας μετά την Επανάσταση του 1917». Μετά τις 20 Σεπτεμβρίου, η έκθεση θα αφήσει και πάλι τη Θεσσαλονίκη για να παρουσιαστεί στο μουσείο της βασίλισσας Σοφίας της Μαδρίτης.
Στη Θεσσαλονίκη το κοινό έχει την ευκαιρία να δει περίπου 350 πίνακες ζωγραφικής, σχεδια, κατασκευές, εξώφυλλα περιοδικών, φωτογραφίες και αρχειακό υλικό των δύο καλλιτεχνών, που πρωτοστάτησαν στη γένεση και τη διαμόρφωση του κονστρουκτιβισμού.
Οι εκπρόσωποι του κινήματος αντιμετώπισαν τα έργα ως μοναδικά αγαθά, διερεύνησαν περισσότερο συλλογικούς τρόπους εργασίας και προσπάθησαν να εντάξουν την τέχνη στην καθημερινή ζωή. Συνέκριναν τον καλλιτέχνη μ' ένα μηχανικό που διευθετεί υλικά με επιστημονικό και αντικειμενικό τρόπο και παράγει έργα με την ίδια λογική.
Ο Ρότσενκο ασπάστηκε σχεδόν όλες τις εκφάνσεις του κονστρουκτιβισμού. Ανάμεσα στα εκθέματα είναι οι αφίσες που φιλοτέχνησε για την ταινία «Το θωρηκτό Ποτέμκιν» του Σεργκέι Αϊζενστάιν και τα περίφημα μονοχρωματικά ζωγραφικά έργα με «καθαρό» κόκκινο, κίτρινο και μπλε χρώμα.
Η σειρά «Ζωγραφικά αρχιτεκτονήματα» της Πόποβα ξεχωρίζει. Κατάφερε να δημιουργήσει, παρά την κλονισμένη της υγεία και την προσωπική της τραγωδία: ο άντρας της πέθανε από τύφο το 1919 και η ίδια μόλις πέντε χρόνια αργότερα, μαζί με τον γιο της, χτυπημένοι από οστρακιά.
Ο συλλέκτης Γιώργος Κωστάκης κατάφερε να συγκεντρώσει τα έργα τους, από τη δεκαετία του '40, σε μια εποχή που ήταν απαγορευμένα, περιθωριακά στη Ρωσία. Εντόπισε τον αδελφό της Πόποβα, Σεργκέγεβιτς, ο οποίος δέχτηκε να του πουλήσει ό,τι είχε στην κατοχή του, εκτός από έναν μικρό πίνακα που κράτησε για ενθύμιο. Ο θετός γιος του Σεργκέγεβιτς είχε ένα έργο της Πόποβα καρφωμένο στο παράθυρο της αποθήκης του σπιτιού του για να μην μπαίνει μέσα η βροχή. Δέχτηκε να το πουλήσει εάν ο έλληνας συλλέκτης το αντικαθιστούσε με... τζάμι.
Ο Γ. Κωστάκης συνάντησε τον Ρότσενκο όταν εκείνος είχε «αποκηρύξει» τη ζωγραφική και είχε στραφεί στη φωτογραφία. Στο πατάρι του σπιτιού του υπήρχε ξεχασμένη μια οβάλ κρεμαστή κατασκευή σε κομμάτια, την οποία αγόρασε και αργότερα πούλησε στο ΜοΜΑ της Νέας Υόρκης.
0 σχόλια