ΙΣΤΟΡΙΑ
Μαξίμ Γκόρκι (Ρώσικα: Максим Горький, Maksim Gorky). Ρώσος συγγραφέας, ιδρυτής του σοσιαλιστικού λογοτεχνικού ρεαλισμού.
Γεννήθηκε από φτωχούς γονείς, στη πόλη Νίζνι-Νόβγκοροντ Nizhny Novgorod στις 16 Μάρτη 1868 και πέθανε στη Μόσχα στις 18 Ιουνίου 1936. Στα 1873 πεθαίνει ο πατέρας του. Η μητέρα του θα ξαναπαντρευτεί κι ο Μαξίμ Γκόρκι θα μείνει με τον παππού και τη γιαγιά του. Οι ιστορίες, τα παραμύθια κι η τρυφερή παρουσία της τελευταίας άσκησαν μεγάλη επίδραση πάνω του.
Αναγκάζεται από τη φτώχεια να φύγει από το σπίτι σε ηλικία μόλις 9 ετών και ν' αναζητήσει μόνος τη τύχη του. Δοκιμάζει διάφορα επαγγέλματα: βοηθός υποδηματοποιού, βοηθός αγιογράφου, λαντζέρης σε καράβι, αχθοφόρος στην Οδησσό, νυχτοφύλακας σε ψαράδικο, φούρναρης, καθαριστής καμινάδων, εργάτης στα χωράφια. Ρακένδυτος, πεζός και πεινασμένος γυρνά όλη τη Ρωσία, γνωρίζει τους ανθρώπους και τη δυστυχία τους για πάνω από 5 χρόνια, κάτι που ήτανε εξίσου καθοριστικό για τη μετέπειτα λογοτεχνική αλλά και τη πολιτική του πορεία.
Το Δεκέμβρη του 1887 αυτοπυροβολείται μ' ένα παλιό πιστόλι στο στήθος. Η σφαίρα θα μείνει στα πνευμόνια του 40 ολόκληρα χρόνια. Η αιτία ήταν μάλλον ο θάνατος της γιαγιάς του. Παρά τις αντιξοότητες αυτές, από το 1892 κιόλας, αρχίζει να εκδηλώνεται η αγάπη του στη λογοτεχνία. Ξεκινά να γράφει πρώτα για βιοποριστικούς λόγους, επιφυλλίδες σ' επαρχιακές εφημερίδες. Τότε εργαζότανε στην εφημερίδα Tiflis του Καυκάσου κι ακόμα χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Jehudiel Khlamida, αλλ' από κείνη τη χρονιά και μετά επιλέγει το Γκόρκι. 3 χρόνια μετά, γνωρίζεται με το συγγραφέα Βλαντιμίρ Κορολένκο (Vladimir Korolenko) που του δημοσιεύει το διήγημα, «Τσελκάς» και γνωρίζει κάποιον ενδιαφέρον. Το 1899 οι τυπωμένες συλλογές των διηγημάτων του γνωρίζουν καταπληκτική επιτυχία. Γίνεται γνωστός σ' όλη την Ευρώπη.
Το 1902 η Ακαδημία τον εκλέγει μέλος της. Λίγες μέρες μετά ο Τσάρος Νικόλαος ο Β' ακυρώνει την εκλογή του, επειδή τα βάζει με τη λογοκρισία του τύπου που εφαρμόζεται, μ' αποτέλεσμα οι Τσέχωφ και Κορολένκο να παραιτηθούν. Την ίδια χρονιά γνωρίζεται με τον Λένιν και γίνονται φίλοι. 3 χρόνια μετά αναλαμβάνει τη διεύθυνση του περιοδικού Νέα Ζωή κι αγωνίζεται για την επανάσταση. Γράφεται στο κομμουνιστικό κόμμα. Συλλαμβάνεται και κλείνεται στο φρούριο Πετροπαβλόφσκ, κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης επανάστασης του 1905 κι εκεί μέσα γράφει ένα βιβλίο που φαινομενικά αναφέρεται στην επιδημία χολέρας του 1862, μα ουσιαστικά μιλά για το παρόν. Λογοτέχνες απ' όλο τον κόσμο κάνουν έκκληση για τη σωτηρία του.
Την επόμενη χρονιά φεύγει στο Κάπρι μέχρι το 1913 κι όταν επιστρέφει συμμετέχει στα πολιτικά δρώμενα που συντελέσανε στο να ξεσπάσει η επανάσταση του 1917 και συμμετέχει ενεργά και σ' αυτήν. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου το δωμάτιό του στην Πετρούπολη είχε γίνει καταφύγιο μπολσεβίκων. Μέχρι να ξεσπάσει η επανάσταση, δε του επιτρεπόταν να εγκαταλείψει τη χώρα.
Στα χρόνια 1918-1921 συμβάλλει δραστήρια στην οικοδόμηση του σοσιαλιστικού πολιτισμού π.χ. οργανώνει τον εκδοτικό οίκο «Παγκόσμια λογοτεχνία». Στον εμφύλιο βοηθά στον αγώνα ενάντια στην πείνα των απροστάτευτων παιδιών, φροντίζει για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το φθινόπωρο του 1921, η υγεία του επιδεινώνεται και με επιμονή του Λένιν φεύγει στο εξωτερικό για θεραπεία.
Το 1922 γράφει τη νουβέλα «Τα Πανεπιστήμιά μου» το 3ο αυτοβιογραφικό του έργο μετά «Τα παιδικά μου χρόνια» και τα «Στα ξένα χέρια».
Το 1924 εγκαθίσταται στην Ιταλία, οργανώνει διεθνή βοήθεια προς την ΕΣΣΔ και υπερασπίζεται τις κατακτήσεις της Οκτωβριανής Επανάστασης.
Το 1928 και το 1929 επισκέπτεται τη Σοβιετική Ενωση και γράφει τα δοκίμια «Ταξιδεύοντας στη Σοβιετική Ενωση».
Το 1931 εγκαθίσταται οριστικά στη Σοβιετική Ενωση και αναπτύσσει λογοτεχνική και κοινωνική δράση. Ο Γκόρκι υπήρξε οργανωτής του πρώτου Πανενωσιακού συνεδρίου των Σοβιετικών συγγραφέων (1934). Βοήθησε στην ανάπτυξη της λογοτεχνίας των λαών της ΕΣΣΔ, ίδρυσε και διεύθυνε πολλά περιοδικά και σειρές βιβλίων.
Τη δεκαετία του ‘30 παρατηρείται μια νέα άνθηση στα θεατρικά του έργα. Στα έργα «Γιεγκόρ Μπουλιτσίοφ και Σια» (1932), «Ντοστιγκάγιεφ και Σια» (1933) και «Βάσσα Ζελεζνόβα» διακηρύσσει το αναπόφευκτο τέλος του καπιταλισμού.
Αυτήν την εποχή ασχολείται και με το τελευταίο έργο του, το μυθιστόρημα- εποποιία «Η ζωή του Κλίμ Σαμγκίν» (1925-1936) που δεν μπόρεσε να τελειώσει το τέταρτο μέρος του. Το έργο διατρέχει 40 χρόνια της ρώσικης ιστορίας πριν και μετά την Επανάσταση, αναδεικνύει την ανωτερότητα του μπολσεβικισμού απέναντι στον ατομικισμό.
Το 1936 ο Μαξίμ Γκόρκι πέθανε αφήνοντας πίσω του σημαντικό έργο και προσφορά στο παγκόσμιο προλεταριάτο. Το όνομά του δόθηκε στην πόλη που γεννήθηκε.
