Αη Στράτης

Αη Στράτης. Καθώς προσεγγίζεις σήμερα το λιμάνι του νησιού, στην καρδιά του Αιγαίου, τίποτα δε σε προδιαθέτει για την ιστορία του. Ενα πανέμορφο χωριό, με εξαιρετικά φιλόξενους κατοίκους σε υποδέχεται. Πρέπει να περπατήσεις λίγα μέτρα νότια στην παραλία για να συναντήσεις, εκεί που αρχίζει η αμμουδιά, αυτό που στην εποχή τους οι ίδιοι οι εξόριστοι είχαν ονομάσει «Λεωφόρο Μπολσεβίκων»! Το παλιό ρέμα που πιο πάνω χωρίζεται σε δυο χειμάρρους, τον Τενεδιώτη και τον Παραδείση. Εκεί μέσα, στις δυο χαράδρες ήταν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των πολιτικών εξόριστων. Κι ανάμεσά τους στο ξερόλοφο του Αϊ - Μηνά είναι ακόμα τα κόκαλα των νεκρών της φοβερής πείνας του χειμώνα του 1941-42. Πρέπει μετά ν' ανέβεις μέσα στο χωριό, να φτάσεις εκεί που σήμερα στεγάζεται το Μουσείο Δημοκρατίας για να μάθεις πως αυτό το κτίριο ήταν τότε ο φοβερός «Θάλαμος», εκεί που ο μακελάρης χωροφύλακας Βουδικλάρης, με αδερφό υπασπιστή του Τσολάκογλου, έκλεισε τους εξόριστους με στόχο την εξόντωσή τους από πείνα. Κι ακόμα πιο ψηλά, να φτάσεις στο νεκροταφείο του Αϊ - Γιάννη για να μάθεις πως ήταν τόσο πολλοί οι νεκροί που δεν χωρούσαν άλλοι. Απ' το «βράχο του Λένιν» (κι αυτό ονομασία που έδωσαν οι εξόριστοι) στη νότια άκρη της αμμουδιάς, τίποτα δε θυμίζει σήμερα το χαρακτήρα του νησιού τότε: Θανατονήσι!
 

Οι αμετανόητοι
Οι πρώτοι πολιτικοί εξόριστοι στάλθηκαν στον Αη Στράτη τη δεκαετία του 1920, σχεδόν ταυτόχρονα με την ίδρυση του ΚΚΕ (ΣΕΚΕ) και ήταν κατά κύριο λόγο εργάτες και συνδικαλιστικά στελέχη, μέλη και στελέχη του Κόμματος. Η δικτατορία του Πάγκαλου αυξάνει τον αριθμό των εξόριστων, ενώ ο Βενιζέλος με το «Ιδιώνυμο» θεσμοθετεί τις εξορίες. Στη δικτατορία του Μεταξά οι πολιτικοί εξόριστοι στον Αη Στράτη ξεπερνούν τους 250. Παραδίδονται στους ναζί και παρά την προσπάθεια εξόντωσής τους με πείνα, στις 17 Ιούνη του 1943, με καΐκι του ΕΛΑΝ οι εξόριστοι περνούν στην Ελεύθερη Ελλάδα! Ο Αη Στράτης πλημμυρίζει και πάλι από εξόριστους από το 1946 έως και το 1949 (5.000 άντρες και 500 γυναίκες). Από το 1950 έως και το 1962 είναι η τρίτη περίοδος ενεργοποίησης του στρατοπέδου. Αρχικά μεταφέρθηκαν εκεί 1.800 «αμετανόητοι» από τη Μακρόνησο. Αριθμός που αυξάνει ραγδαία για να φτάσει στους 4.500 πολιτικούς εξόριστους. Το στρατόπεδο κλείνει οριστικά το 1962. Υπολογίζεται ότι στην ιστορία του στρατοπέδου πάνω από 10.000 άντρες, γυναίκες και μικρά παιδιά εξορίστηκαν εκεί.
 

Κράτησαν ψηλά τη σημαία του ΚΚΕ*
Ξεφυλλίζοντας τα υλικά στο Αρχείο του ΚΚΕ (γράμματα, κάρτες, βιβλία, ανακοινώσεις, εφημερίδες, ειδικές εκδόσεις κ.ά.) ξεδιπλώνεται μπρος μας ένας αδιανόητος για τα σημερινά δεδομένα κόσμος. Οι αριθμοί χάνουν την αξία τους, καθώς καθένας από τους χιλιάδες που πέρασαν απ' τον Αη Στράτη είναι μια ολόκληρη ζωή. Κι όλοι μαζί ένα Κόμμα, το ΚΚΕ. Οχι μόνο τα μέλη του αλλά και οι χωρικοί στην πλειονότητά τους, όπως αβίαστα προκύπτει από το σύνολο των αφηγήσεων, στις οποίες ξεχωρίζει ακριβώς αυτή η στενή σχέση του κόσμου με το ΚΚΕ. Δύσκολο σ' ένα μικρό αφιέρωμα να δείξεις πώς άλλαζε προς το καλύτερο η ζωή των ανθρώπων με τον ερχομό των εξόριστων. Από τα απλά καθημερινά έως την αντιμετώπιση της πείνας του '41. Κι αργότερα όταν γιατρός στο νησί σήμαινε εξόριστος. Ψαράς σήμαινε εξόριστος. Μποστάνι σήμαινε εξόριστος. Θέατρο σήμαινε εξόριστος. Κάθε μέρα μια ιστορία και κάθε ιστορία μικρή ψηφίδα στα 100 χρόνια του ΚΚΕ.

Διαβάζουμε: «Ο Αη Στράτης χρησιμοποιήθηκε 18 χρόνια σαν τόπος εξόντωσης των αγωνιστών του λαού, που παρά τα μαρτύρια κράτησαν ψηλά τη σημαία του Κόμματος και διαπαιδαγωγήθηκαν κάτω από τις σκληρότερες συνθήκες στον αγώνα για τη λευτεριά και την προκοπή του λαού»(Αθήνα, Μάρτης 1947, πρόλογος με την υπογραφή «Εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ» σε βιβλίο για τον Αη Στράτη)

rizospastis.gr

* Το παρόν ιστολόγιο όταν αναφέρεται στο ΚΚΕ εννοεί το ΚΚΕ του Νίκου Ζαχαριάδη και του Νίκου Μπελογιάννη.

You Might Also Like

0 σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Δημοφιλείς 30 ημέρες

Δημοφιλείς 7 ημέρες